Srbija ima obavezu da pronađe masovnu grobnicu žrtava sa Ovčare i kazni oficire JNA

Dana 20. novembra 2014. godine navršavaju se 23 godine od zločina počinjenog na poljoprivrednom dobru „Ovčara“ kod Vukovara, kada su pripadnici dobrovoljačkih jedinica Srpske radikalne stranke pod kontrolom Jugoslovenske narodne armije (JNA) streljali 265 hrvatskih civila i ratnih zarobljenika, od kojih tela njih 48 ni do danas nisu pronađena.

Fond za humanitarno pravo (FHP) poziva Vladu Republike Srbije da u cilju otkrivanja lokacije na kojoj su skrivena tela ubijenih na Ovčari, otvori i istraži arhive JNA te da javno pozove i ohrabri osobe koje imaju relevantne informacije da ukažu na mesto na kojem se skrivaju posmrtni ostaci žrtava. FHP poziva državne institucije da, osim neposrednih izvršilaca – pripadnika dobrovoljačke jedinice „Leva Supoderica“ – pred lice pravde izvedu i njihove pretpostavljene, oficire bivše JNA, koji su direktno doprineli izvršenju ovog zločina.

Po završetku vojnih dejstava u Vukovaru i njegovoj okolini, JNA je 20. novembra 1991. godine iz vukovarske bolnice, uz pomoć snaga lokalne srpske TO i dobrovoljaca, izvela više od 265 ranjenika, bolesnika, civila i pripadnika hrvatskih oružanih snaga i prevezla ih prvo u kasarnu JNA u Vukovaru, a zatim na poljoprivredno dobro „Ovčara“, oko pet kilometara južno od Vukovara. Od trenutka njihovog dolaska do večernjih sati, na Ovčari su pripadnici srpskih snaga pod nadzorom JNA: zlostavljali, premlaćivali, ponižavali i mučili ranjenike iz vukovarske bolnice.

Nakon što su se u večernjim satima 20. novembra snage JNA po naređenju pukovnika Mileta Mrkšića povukle sa Ovčare, pripadnici jedinice „Leva Supoderica“ su tokom noći između 20. i 21. novembra 1991. godine odvezli većinu žrtava u grupama od 10 do 20 ljudi na jednu lokaciju između poljoprivrednog dobra „Ovčara“ i Grabova, gde su iz vatrenog oružja ubilinjih preko 200. Na Ovčari su uz ranjene pripadnike hrvatskih snaga ubijeni i civili, žene i deca: Ružica Markobašić imala je 32 godine i bila je u poodmakloj trudnoći, Igor Kačić imao je 16, Dragutin Balog 17, a Vedran Galić i Tomislav Baumgertner – 18 godina.

Većina žrtava zakopana je u masovnoj grobnici na lokalitetu Grabovo (193 osobe identifikovane); ostale su ekshumirane na drugim obližnjim lokacijama (17 lica), dok do danas još uvek nisu pronađeni posmrtni ostaci 48 žrtava.

Za streljanje civila i zatvorenika na Ovčari, Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) je 5.05.2009. godine izrekao pravosnažnu presudu pukovniku JNA Miletu Mrkšiću, i osudio ga na 20 godina zatvora. Major Veselin Šljivančanin je osuđen 8.12.2010. na 10 godina zatvora zbog pomaganja i podržavanja mučenja hrvatskih zarobljenika na farmi „Ovčara“. Veće za ratne zločine RS izreklo je 23.06.2010. godine presudu članovima TO i jedinice „Leva Supoderica“ i osudilo ih na višegodišnje kazne zatvora zbog počinjenog ratnog zločina protiv ratnih zarobljenika na Ovčari.

FHP podseća da činjenice utvrđene u predmetu pred Većem za ratne zločine u Beogradu i pred MKSJ nedvosmisleno ukazuju na odgovornost više oficira i podoficira JNA za događaje na Ovčari. Štaviše, jedan od optuženih za ovaj zločin pred MKSJ, major Veselin Šljivančanin, u svom žalbenom podnesku ističe „da su na Ovčari bili oficiri koji su imali stvarnu mogućnost i bili u boljem položaju od njega da preduzmu mere i zaustave zlostavljanje ratnih zarobljenika, a imali su i razloga da tako postupe“. Šljivančanin je zatim naveo imena potpukovnika Milorada Vojnovića, potpukovnika Miodraga Panića, kapetana Dragana Vezmarovića i kapetana Dragog Vukosavljevića.

Činjenice i dokazi o odgovornosti JNA obavezuju Tužilaštvo za ratne zločine da pokrene istragu protiv svih oficira i podoficira JNA odgovornih za zločin na Ovčari, te da na taj način porodicama žrtava obezbedi punu istinu i pravdu za ovaj zločin. Takođe, institucije Republike Srbije, pre svega Ministarstvo odbrane i Vojno-bezbednosna agencija imaju obavezu da pomognu utvrđivanju sudbine nestalih kroz otvaranje vojnih arhiva i objavljivanjem podataka koji mogu pomoći pronalaženju posmrtnih ostataka žrtava sa Ovčare i upućivanjem javnog poziva bivšim pripadnicima JNA koji imaju podatke o lokaciji masovne grobnice da svoja saznanja saopšte nadležnim institucijama u Srbiji i Hrvatskoj.