Kršenje ljudskih prava u Preševu, Medveđi i Bujanovcu u periodu NATO bombardovanja do proglašenja amnestije za bivše borce OVPMB

Prema podacima FHP-a[1], u periodu od 1.01.1999. godine do 21.05.2001. godine, kada je proglašena amnestija za bivše borce Oslobodilačke vojske Preševa, Medveđe i Bujanovca (OVPMB), na području Preševa, Medveđe i Bujanovca stradalo je najmanje 40 državljana Srbije i Crne Gore. U pomenutim opštinama, u vreme NATO bombardovanja, pod nerazjašnjenim okolnostima ubijeno je 11 Albanaca. U vreme trajanja unutrašnjeg oružanog sukoba, između snaga VJ/MUP Republike Srbije i OVPMB, u periodu od 26.01.2000. do 31.08.2001. godine, nestalo je dvoje civila srpske nacionalnosti na teritoriji opštine Bujanovac, čija sudbina još uvek nije rasvetljena, kao i dvoje civila srpske nacionalnosti na teritoriji opštine Gnjilane/Gjilan, Kosovo, čija su tela nađena u Donjoj Breznici. Takođe je ubijeno najmanje sedam civila albanske nacionalnosti, kao i komandant OVPMB, potpisnik sporazuma o prekidu vatre od 15.03.2001. i Deklaracije o demilitarizaciji OVPMB od 21.05.2001. godine.

U vreme NATO kampanje, na području Preševa, Bujanovca i Medveđe bile su koncentrisane brojne snage VJ. Nakon potpisivanja Kumanovskog sporazuma, 9.06.1999. godine, u pomenute opštine raspoređene su dodatne snage VJ i MUP-a Srbije. Tokom 2000. i 2001. godine, na tom području su bili raspoređeni pripadnici VII bataljona VJ i Jedinice za specijalne operacije, koji su odgovorni za brojne povrede međunarodnog humanitarnog prava prema Albancima u seoskim zajednicama. Do danas niko nije optužen za ubistva, nečovečno postupanje i pljačku albanske imovine. OVPMB se pojavljuje prvi put na sahrani braće Shaqipi, 26.01.2000. godine. OVPMB je imala štab i logor za Srbe u selu Donja Breznica, na teritoriji Kosova.

1. Driton Arifi iz sela Ranatovce, opština Preševo, preminuo je 4.04.1999. godine od povreda koje su mu vatrenim oružjem tog dana naneli pripadnici VJ/MUP. Obdukciju tela je izvršio patolog iz Vranja.
2. Ruzhdi Arifi iz sela Bihać ubijen je 18.04.1999. godine u svom selu, u vreme prisustva VJ. Porodica je njegove kosti i odeću našla u šumi. Na odeći je bilo rupa od metaka.
3. Rahima i njegovog sina Ibrahima Fejzuli ubili su pripadnici VJ 19.05.1999. godine u selu Gospođince. Rahima su pred porodicom tukli do smrti. Ibrahima su vojnici odveli u pravcu potoka, odakle se potom čula pucnjava. Porodica je prijavila ubistva policiji u Preševu, ali policija nije izašla da izvrši uviđaj.
4. Fetah Fetahu, taksista iz Bujanovca, ubijen je 31.07.1999. godine na putu za Gnjilane/Gjilan. Policija je izvršila uviđaj.
5. Direktor Osnovne škole „Midjeni“ u Muhovcu, Qemal Mustafa, ubijen je 17.01.2000. godine na putu od sela Đorđevac prema Muhovcu. Bio je potpredsednik SPS u opštini Bujanovac.
6. Braća Shaip i Isa Shaqipi ubijeni su 25.01.2000. godine na izlazu iz sela Dobrašin prema selu Lučane. Otac Shaipa i Ise je čuo pucnjavu a potom je susreo grupu policajaca koja je došla iz pravca u kojem su otišli njegovi sinovi po drva. Odmah je pozvao predsednika opštine Bujanovac, izražavajući strah da se nešto desilo njegovim sinovima. Našao je sinove, s velikim brojem prostrelnih rana, na traktoru u šumi pored puta za Lučane.
7.  Vlasnik benzinske pumpe u Preševu, Nebi Nuhiu, kidnapovan je 2.02.2000. godine. Tog dana, sa pumpe su ga odvela četiri mladića, koji su došli mercedesom i audijem. Rekli su Nebijevoj ćerci da ga vode u SUP Bujanovac, i da će ga brzo vratiti. Od tada mu se gubi svaki trag. U maju 2001. godine, SUP Vranje je uhapsio dvojicu policajaca zbog toga „što su porodicu Nuhiu doveli u zabludu, lažno obećavši da će otetog Nebija vratiti kući uz nadoknadu od 160.000 nemačkih maraka“. FHP ne raspolaže podacima da li su oni osuđeni. Za otmicu Nebi Nuhiu niko nije optužen. Njegovi posmrtni ostaci još uvek nisu nađeni.
8. Ejup Asani je ubijen 12.02.2000. godine u selu Letovica, opština Bujanovac. Maskirani napadači izveli su ga iz kuće i na 200 metara od kuće ubili ga vatrenim oružjem.
9. Bahri Musliu iz sela Vraban pronađen je mrtav 13.03.2000. godine u blizini srpskog sela Levosoja.
10. Destan Adili iz Velikog Trnovca pronađen je mrtav 13.03.2000. godine na putu Veliki Trnovac- Breznice. Porodica je podnela prijavu Tužilaštvu u Vranju, koje je posle nekoliko meseci obavestilo porodicu da neće pokretati krivični postupak.
11. Vlada Miletić (1920) i njegova ćerka Persa nestali su 21.06.2000. godine. U njihovoj kući, u selu Mali Trnovac, pronađene su čaure i tragovi krvi. Oni su bili jedini Srbi u tom selu. Policija je bila privela desetak Albanaca, komšija Vlade i Perse Miletića, koji su pušteni nakon izjave jedne od Vladinih ćerki „da ne veruje da su njenog oca i sestru ubili Albanci iz sela, jer su im uvek pomagali“.
12. Zoran Tomić  iz sela Lopardince, opština Bujanovac i njegov brat od ujaka Goran Stanković iz sela Domorovce, opština Gnjilane/Gjilan, nestali su 12.08.2000. godine u selu Odanovce, opština Kamenica, Kosovo, gde su traktorom otišli da kupe benzin. Kosti Zorana Tomića našla je VJ u kamenolomu u selu Breznica, u decembru 2001. godine. Na istom mestu, u decembru 2004. godine, patolozi Republike Srbije našli su kosti Gorana Stankovića. DNK analizom je potvrđena identifikacija. Prema izjavi brata ubijenog Gorana, koju je dao FHP-u u oktobru 2005. godine, Okružni sud u Vranju je 15.01.2004. godine pokrenuo istragu protiv Shefqeta Musliu i Jakupi Lirima. FHP ne raspolaže podacima o sudbini predmeta, ali do danas niko nije optužen za ubistvo Zorana Tomića i Gorana Stankovića.
13. Ridvan Qazimi ubijen je 24.05.2001. godine iznad sela Lučane, tri dana nakon proglašenja amnestije za pripadnike Oslobodilačke vojske Preševa, Medveđe i Bujanovca (OVPMB), snajperskim metkom, koji je došao iz pravca gde su se nalazile snage VJ/MUP.

Prema podacima MUP-a Republike Srbije, koji su se nalazili na veb sajtu te državne institucije do kraja 2001. godine,[2] u periodu od 10.06.1999. do 31.08.2001. godine, na području Kopnene zone bezbednosti [Preševo, Bujanovac i Medveđa] ubijeno je petoro Srba, četvoro Albanaca i jedan pripadnik ostalih nacionalnosti. MUP navodi da su u istom periodu stradala 24 pripadnika VJ/MUP Srbije, dvojica pripadnika VII bataljona VJ su bila kidnapovana ali ih je, uz posredovanje KFOR-a, OVPMB oslobodila, dok je sudbina četvoro kidnapovanih Srba ostala nepoznata.[3] Prema podacima Odbora za ljudska prava u Bujanovcu, objavljenim u izveštaju te organizacije iz 2000. godine, u sukobima sa snagama VJ/MUP Srbije poginulo je devet pripadnika OVPMB, ubijeno je 11 albanskih civila i oteto je dvoje Albanaca i troje Srba.

Osim podataka o ubistvima, FHP raspolaže podacima o brojnim maltretiranjima albanskih seljaka od strane pripadnika VJ, posebno od strane pripadnika VII bataljona, i MUP-a Srbije, i o zlostavljanju kidnapovanih pripadnika VII bataljona i srpskih civila u logoru u Donjoj Breznici.

1. Inspektora u Skupštini opštine Bujanovac, Januza Rashitija, pripadnici JSO batinali su 1.03.2001. godine pred njegovom porodicom u selu Turije. Potom su ga odveli najpre u svoju bazu u selu Levosoje, a zatim u SUP Bujanovac. Pušten je nakon intervencije šefa Koordinacionog tela za Kosovo, Nebojše Čovića. Istog dana, pripadnici JSO su maltretirali još nekoliko Albanaca u selu Turije.
2. Arife Avdiu (1932) ostala je u selu Buštranje/Bushtranë za vreme NATO bombardovanja dok je njena porodica izbegla u Makedoniju. Neutvrđenog dana u aprilu 1999. godine, u kuću je upala grupa pripadnika VJ koji su staricu maltretirali jer nije imala novac i zlato. Jedan vojnik ju je šutirao čizmom u glavu a potom joj je nožem naneo nekoliko povreda po telu. Bacio ju je na pod, verujući da je mrtva. Spasao ju je komšija Srbin, pripadnik MUP-a, koji ju je našao i odveo u bolnicu u Bujanovac. Od zadobijenih povreda Arife je izgubila vid.
3. Suzanu, Stojanču  i Nebojšu  Petrović i Dragana Ilić  iz sela Donje Žabsko, opština Vranje, zarobila je OVPMB 4.03.2001. godine u Velikom Trnovcu, a potom ih prebacila u ilegalni zatvor u Breznici. Držani su u tom, i drugim zatvorima, 41 dan, i za vreme zatočeništva batinani su da priznaju da su špijuni koje je vlast poslala da miniraju džamiju u Velikom Trnovcu. Oslobođeni su posredstvom KFOR-a.
4. Vojnike VII bataljona VJ, Miliju Bjelojicu i Sašu Bulatović, zarobili su pripadnici OVPBM 21.03.2001. godine na putu od Bujanovca prema Velikom Trnovcu. Bili su zatočeni 30 dana u zatvoru OVPBM u Donjoj Breznici. Oslobođeni su posredstvom KFOR-a. Na njima su bili vidljivi tragovi batinanja.