Bez Velike Srbije U Hagu

Izvor: Politika, 12.10.2004; Strana: A6

ČINjENICE IZ OPTUŽNICE PROTIV SLOBODANA MILOŠEVIĆA

Milošević nije optužen za pokušaj stvaranja „velike Srbije” ili neki sličan politički cilj, već za etničko čišćenje činjenjem zločina iz Statuta Tribunala (ubistva, uništavanje imovine, uništavanje verskih objekata, itd.)

Profesor međunarodnog prava Rade Stojanović je na konferenciji Fonda za humanitarno pravo i Saveta Evrope „Suočavanje sa prošlošću”, 1. oktobra 2004. u Beogradu, pročitao svoje izlaganje, a „Politika” prenela 4. oktobra, u kojem iznosi tvrdnju da je Haško tužilaštvo optužilo Miloševića za „zločinački poduhvat radi stvaranja velike Srbije”, povezujući ideju i plan Ilije Garašanina o ujedinjenju srpskog naroda sa zločinima počinjenim u Miloševićevim ratovima. Time je, kaže Stojanović, „u narod ušla optužba da se u Hagu optužuje cela srpska istorija modernog vremena”.

Stojanović ili nije pročitao optužnicu protiv Miloševića, što otvara pitanje njegovog kredibiliteta kao pravnog savetnika u MIP-u u vezi sa Haškim tribunalom i Međunarodnim sudom pravde, ili se dodvorava „antihaškom lobiju”, sa uverenjem da ta opcija ima bolju prođu u javnom mnenju u Srbiji.

Svejedno koji su ga razlozi naveli da iznese tvrdnje koje nemaju uporište u materijalnoj istini (zbog srpskog javnog mnjenja, na koje se on uporno poziva) treba navesti činjenice iz optužnice protiv Miloševića.

Najpre, Milošević nije optužen za pokušaj stvaranja „velike Srbije” ili neki sličan politički cilj, već za etničko čišćenje činjenjem zločina iz Statuta Tribunala (ubistva, uništavanje imovine, uništavanje verskih objekata, itd.).

Miloševiću i ostalima koji su bili na pozicijama nadređene vlasti u SR Jugoslaviji i Srbiji sudi se za zločine (proterivanje stanovništva, ubistva, uništavanje imovine, uništavanje verskih objekata, itd), a ne za pokušaj ostvarenja/zadržavanja srpske kontrole nad delovima Hrvatske i BiH i nad Kosovom.

U optužnici za zločine u BiH, u paragrafu 6 stoji: „cilj zajedničkog zločinačkog poduhvata je bio nasilno i trajno premeštanje većine ne-Srba… iz većeg dela BiH činjenjem zločina”; u optužnici za Hrvatsku, u paragrafu 6: „cilj zajedničkog zločinačkog poduhvata je bio nasilno premeštanje većine hrvatskog i ostalog nesrpskog stanovništva sa približno jedne trećine teritorije R. Hrvatske koju je Milošević planirao da postane deo nove države sa srpskom kontrolom, činjenjem zločina iz čl. 2, 3, i 5 Statuta Tribunala”, i u optužnici za Kosovo, u paragrafu 16: „cilj zajedničkog zločinačkog poduhvata je bio, između ostalog, proterivanje značajnog dela kosovskog albanskog stanovništva sa teritorije pokrajine Kosovo, u nastojanju da se obezbedi nastavak srpske kontrole nad pokrajinom”.

Sve tri optužnice zatim, u delovima koji konkretno sadrže tačke optuženja protiv Miloševića, opet mu jasno stavljaju na teret odgovornost za konkretne zločine, a ne za stvaranje „velike Srbije” ili bilo koje druge političke ciljeve.

U optužnici za BiH, paragrafi 32–45, Milošević se tereti za genocid, proterivanje stanovništva, ubistva, uništavanje imovine, uništavanje verskih objekata, progon civilnog stanovništva, pljačku, mučenje, nezakonito zatvaranje; u optužnici za Hrvatsku, paragrafi 34–83, Milošević se tereti za proterivanje stanovništva, ubistva, uništavanje imovine, uništavanje verskih objekata, progon civilnog stanovništva, pljačku, mučenje, nezakonito zatvaranje, i u optužnici za Kosovo, paragrafi 62–68, Milošević se tereti za proterivanje stanovništva, ubistva i progon civilnog stanovništva.

Ilija Garašanin se ne pominje nigde u optužnicama, čak ni u završnim delovima optužnica, onim delovima koji opisuju kontekst i ne sadrže pravna optuženja protiv Miloševića. Niti se u tim delovima (a još manje u onima koji im prethode) ide u (srpsku) istoriju.

U optužnici za BiH, od paragrafa 52. nadalje, govori se samo o događajima posle 1990. i nema ni pomena „velike Srbije”; u optužnici za Hrvatsku, od paragrafa 91. nadalje, govori se samo o događajima posle 1990. „Velika Srbija” se pominje na dva mesta (paragrafi 22. i 103), pri čemu se prvi put odnosi na Šešelja koji se za „veliku Srbiju” zalagao, a drugi put se kaže za Miloševića da su njegovi pozivi da Srbi žive u jednoj državi koincidirali sa onima koji su agitovali za „veliku Srbiju”.

Svejedno, ni u tom, opisnom, delu ne kaže se da je zalaganje za „veliku Srbiju” „zločin”, ili išta slično. U optužnici za Kosovo, od paragrafa 71. nadalje, govori se o događajima od 1974. nadalje i ne pominje se „velika Srbija”.

Zaključak prof. Stojanovića da „ne vrede apeli da se izruče ratni zločinci” zvuči kao podrška beguncima koji se skrivaju u planinama i crkvama, i o tome nema smisla polemisati.

Nataša Kandić
Direktor Fonda za
humanitarno pravo
Autor: NATAŠA KANDIĆ