Primena Zakona o upotrebi jezika u institucijama na Kosovu-nalazi i preporuke

Okrugli sto u organizaciji FHP – Kosovo

Na okruglom stolu, 22. 10.2007. u Prištini/Prishtinë, o primeni zakona govorili su predstavnici Vlade Kosova, Komisije za jezike, službenici skupština opština, predstavnici kancelarija za zajednice, Ombudsmana i pripadnici manjinskih zajednica. Učesnici su prihvatili izveštaj koji je FHP – Kosovo pripremio na osnovu istraživanja primene Zakona o upotrebi službenih jezika.

Učesnici okruglog stola složili su se da se zakon ne poštuje u potpunosti. Ukazano je da su službe za prevod preopterećene zahtevima za prevod, a da imaju mali broj prevodilaca. Zbog toga stranke ne dobijaju ažurno dokumenta koje su tražili. Javna dokumentacija u multietničkim opštinama je na službenim jezicima opština, ali dokumenta koja dobijaju stranke iz redova manjinskih zajednica nisu napisana u skladu sa gramatikom i pravopisom tog jezika. Iako postoje problemi sa prevodom, u smislu nepoštovanja gramatičkih i pravopisnih pravila, nijedna opština nije organizovala trening za prevodioce kao ni kurseve albanskog, srpskog ili turskog jezika za zaposlene u opštinama. Nazivi opština i opštinskih službi, imena zaposlenih i informacije u jednonacionalnim albanskim opštinama uglavnom su na albanskom, dok su u srpskim opštinama isključivo na srpskom.

Zakon se generalno najviše poštuje u multietničkim opštinama, kao, na primer, u Prizrenu/Prizren, dok se u opštini Gnjilane/Gjilan zakon ne primenjuje u odnosu na turski, koji je u toj opštini službeni jezik. Što se tiče opština gde su Albanci u većini, istaknuto je da su vidljivi pomaci u pravcu primene zakona. Zakon o upotrebi jezika se najviše poštuje u opštini Srbica/Skenderaj, a najmanje u opštinama Glogovac/Gllogovc, Mališevo/Malishevë i Dečane/Deçan. U opštinama u severnom Kosovu, Zvečan/Zveçan, Zubin Potok/Zubin Potok, Leposavić/Leposaviq i severnoj Mitrovici/Mitrovicë, u kojima su Srbi u većini, zakon se uopšte ne primenjuje. Službenici izjavljuju da funkcionišu kao deo Vlade Srbije i prekinuli su sve komunikacije sa Vladom Kosova, čime je dodatno onemogućena primena zakona. Od svih srpskih opština, pozitivni znaci u pravcu implementiranja Zakona o upotrebi jezika se vide jedino u opštini Štrpce/Shtërpcë, gde živi značajan procenat Albanaca.

FHP – Kosovo predlaže Vladi Kosova da pokrene kampanju informisanja građana Kosova i zaposlenih u javnim institucijama o obavezama institucija i ustanova koje proističu iz Zakona o upotrebi jezika, kao i da obezbedi da rad Komisije za jezike bude nezavisan i transparentan. Komisija za jezike treba da vrši nadzor nad sprovođenjem zakona i da o svojim nalazima redovno izveštava javnost i Vladu Kosova. Sve kosovske opštine treba da obezbede uslove da se Zakon o upotrebi jezika u potpunosti primenjuje na lokalnom nivou, da usklade svoje statute u skladu sa zakonom i da sve dokumente za građane izdaju na službenim jezicima opštine.

Više informacije: FHP-Kosovo, 038 243 488, 243 490, office@hlc-kosovo.org.