Pismo podrške intelektualaca i umetnika osnivanju REKOM-a

Predsednik Srbije, gospodin Boris Tadić

Predsjednik Hrvatske, gospodin Ivo Josipović

Član Predsjedništva BiH, gospodin Nebojša Radmanović

Član Predsjedništva BiH, gospodin Željko Komšić

Član Predsjedništva BiH, gospodin Bakir Izetbegović

Predsednica Kosova, gospođa Atifete Jahjaga

Predsjednik Crne Gore, gospodin Filip Vujanović

Predsednik Makedonije, gospodin Đorge Ivanov

Predsednik Slovenije, gospodin Danilo Türk

Predmet: osnivanje REKOM-a

Sarajevo, Beograd, Priština, Zagreb, Skopje, Podgorica, Ljubljana

7. oktobar  2011.

Poštovani predsedniče Republike Srbije, gospodine Tadiću,

Obraćamo vam se jer smatramo da građani zemalja nastalih na prostoru nekadašnje SFRJ imaju potrebu i pravo da saznaju sve činjenice o ratnim zločinima i drugim masovnim kršenjima ljudskih prava počinjenim tokom ratnih sukoba 1990-tih godina, kao i o kasnijim posledicama tih ratova.

Post-jugoslovenska društva već više od decenije, otkada je oružje zanemelo, ne uspevaju da se izbore sa teškim nasleđem ratne prošlosti, velikim delom zbog toga što su mnoge činjenice o ubijenim, prisilno nestalim, mučenim, proteranim – o ljudima koji su patili na toliko različitih, strašnih načina – još uvek nepoznate. Znaju se imena malog broja mrtvih, porodice više od 13.000 prisilno nestalih i dalje tragaju za svojim najdražima, žrtve nemaju sistematske mogućnosti da traže i dobiju pravedne reparacije, a nedostatak pouzdano utvrđenih činjenica o stradalima koristi se za političku manipulaciju, nacionalističku promociju, podsticanje mržnje i netrpeljivosti.

Inicijativa za osnivanje Regionalne komisije za utvrđivanje činjenica o ratnim zločinima i drugim teškim kršenjima ljudskih prava na području nekadašnje SFRJ (REKOM) pokrenuta je kako bi činjenice o stradalima konačno bile utvrđene i prihvaćene od svih strana, te kako bi naša društva prestala da poriču i relativizuju zločine činjene u njihovo ime. To je podsticaj da javnost i države priznaju nepravdu nanetu žrtvama, da se najzad čuje i glas preživelih i porodica stradalih, da im bude omogućeno da javno iskažu svoje patnje, da ih čujemo neposredno, da im umesto prećutkivanja i poniženja bude pruženo saosećanje i solidarnost.

Osnivanje REKOM-a podržala su brojna udruženja žrtava i njihovih porodica, kao i ratni veterani i bivši logoraši iz svih post-jugoslovenskih zemalja, verske zajednice, nevećinske etničke grupe, aktivisti za ljudska prava, brojni pravnici, pedagozi i istoričari, a naročito veliki broj mladih.

Ovim pismom želimo da damo glasnu i snažnu podršku Inicijativi za REKOM, jer verujemo da je utvrđivanje, objavljivanje i prihvatanje činjenica na regionalnom nivou neophodno svima, kako bismo stvorili osnovu da se žrtvama vrati dostojanstvo, da budu zadovoljena njihova prava, da bude utvrđena sudbina prisilno nestalih i da se strahote zajedničke nam bliske prošlosti nikada ne ponove.

Inicijativa za REKOM je najbolja prilika da najzad prestanemo da o prošlosti govorimo i mislimo kao da ona još uvek traje. Vreme je da se sa njome suočimo, da počnemo da pamtimo i učimo iz nje, umesto što nastavljamo da je živimo.

Uz ovaj društveni, Inicijativa za REKOM ima potencijal svežeg i merodavnog izvora podataka za pravosuđe, istoriju i politiku u regionu, a naročito za stvaralačko moralno i psihološko preispitivanje konteksta iz kojeg potičemo i u kojem živimo – kapacitet presudnog uticaja na budućnost i na osvajanje davnije prošlosti u ime te nove budućnosti. Inicijativa za REKOM može da učini boljim naša društva, a pre svega nas same.

Mi, kojima je rat u Jugoslaviji sa svim posledicama predmet profesionalnog istraživanja i umetničkog viđenja, povod za razmišljanje i zabrinutost o sudbini sećanja i istine, u svoje i u ime etike posla kojim se bavimo, tražimo da učinite sve što je u vašoj moći da ta Inicijativa zaživi i da REKOM započne rad na osnovu Statuta koji je nakon godina konsultacija sa građanima celog regiona usvojila Skupština Koalicije za REKOM.

S poštovanjem,

1. Mirjana Karanović, glumica, Srbija

2. Gorčin Stojanović, reditelj, Srbija

3. Nikola Đuričko, glumac, Srbija

4. Aleksandra Jovićević, teatrološkinja, Srbija

5. Biljana Srbljanović, dramska spisateljica, Srbija

6. Slobodan Šijan, reditelj, Srbija

7. Milena Dragićević – Šešić, profesorka, Fakultet dramskih umetnosti, Srbija

8. Kokan Mladenović, reditelj, Srbija

9. Egon Savin, reditelj, Srbija

10. Branko Cvejić, glumac, Srbija

11. Radmila Lazić, pesnikinja, Srbija

12. Božo Koprivica, pisac, Srbija

13. Dejan Mijač, reditelj, Srbija

14. Nikola Samardžić, istoričar, Srbija

15. Branka Petrić, glumica, Srbija

16. Svetislav Basara, književnik, Srbija

17. Vladimir Arsenijević, pisac, Srbija

18. Iva Milošević, rediteljka, Srbija

19. Lenka Udovički, rediteljka, Srbija

20. Ivan Čolović, pisac i izdavač, Srbija

21. Stevan Filipović, reditelj, Srbija

22. Lazar Stojanović, reditelj, Srbija

23. Teofil Pančić, novinar, Srbija

24. Dragan Velikić, pisac, Srbija

25. Dino Mustafić, reditelj, BiH

26. Jasmila Žbanić, redateljica, BiH

27. Nenad Veličković, pisac, BiH

28. Haris Pašović, reditelj, BiH

29. Ermin Bravo, glumac, BiH

30. Goran Samardžić, pisac, BiH

31. Selma Spahić, redateljica, BiH

32. Damir Uzunović, pisac, BiH

33. Braco Dimitrijević, konceptualni umetnik, BiH

34. Safet Zec, slikar, BiH

35. Danis Tanović, reditelj, BiH

36. Dragan Jovičić, glumac, BiH

37. Zlatko Topčić, dramski pisac, BiH

38. Amir Imširević, pisac, BiH

39. Ališer Sijarić, kompozitor, BiH

40. Dejan Zorić, glumac, BiH

41. Jusuf Hadžifejzović, konceptualni umetnik, BiH

42. Vinko Brešan, redatelj, Hrvatska

43. Alma Prica, glu.mica – dramska prvakinja, Hrvatska

44. Vilim Matula, glumac, Hrvatska

45. Jurica Pavičić, novinar, pisac i filmski kritičar, Hrvatska

46. Mate Matišić, dramatičar, scenarist, skladatelj i glazbenik, Hrvatska

47. Oliver Frljić, kazališni redatelj, Hrvatska

48. Igor Štiks, pisac, Hrvatska

49. Predrag Lucić, novinar, pisac i redatelj, Hrvatska

50. Rade Šerbedžija, glumac, Hrvatska

51. Nenad Puhovski, redatelj, Hrvatska

52. Nadežda Čačinović, filozofkinja, predsjednica hrvatskog P.E.N.-a, Hrvatska

53. Slavko Goldstein, novinar, nakladnik i pisac, Hrvatska

54. Slobodan Šnajder, pisac i publicist, Hrvatska

55. Miljenko Jergović, pisac, novinar, Hrvatska

56. Sibila Petlevski, spisateljica, Hrvatska

57. Žarko Puhovski, profesor filozofije politike, Filozofski fakultet Zagreb, Hrvatska

58. Urša Raukar, glumica, Hrvatska

59. Heni Erceg, novinarka, Hrvatska

60. Ivica Đikić, novinar i pisac, Hrvatska

61. Drago Pilsel, novinar, Hrvatska

62. Predrag Matvejević, pisac i publicist, Hrvatska

63. Viktor Ivančić, novinar i pisac, Hrvatska

64. Zdravko Zima, esejist, kolumnist i književni kritičar, Hrvatska

65. Slavenka Drakulić, spisateljica i novinarka, Hrvatska

66. Borut Šeparović, kazališni redatelj, Hrvatska

67. Dušan Jovanović, reditelj, Slovenija

68. Vinko Moderndorfer, dramatičar, pisac i reditelj, Slovenija

69. Goran Vojnović, književnik, Slovenija

70. Marjan Strojan, pesnik, Slovenija

71. Josip Osti, pesnik, Slovenija

72. Radko Polič, glumac, Slovenija

73. Veno Taufer, pesnik, Slovenija

74. Miroslav Slana – Miros, pesnik, kniževnik i dramatičar, Slovenija

75. Vera Kržišnik Bukič, sociološkinja i publicistkinja, Institut za narodnostna pitanja, Slovenija

76. Matevž Krivic, pravnik i publicista, Slovenija

77. Tone Peršak, reditelj i književnik, Slovenija

78. Boris Vezjak, filozof, Pedagoški fakultet, Maribor, Slovenija

79. Oto Luthar, istoričar, Istraživački institut Slovenačke akademije nauka I umetnosti, Slovenija

80. Mladen Dolar, profesor, Filozofski fakultet, Ljubljana, Slovenija

81. Uršula Lipovec Čebron, antropološkinja, Filozofski fakultet, Ljubljana, Slovenija

82. Spomenka Hribar, spisateljica, Slovenija

83. Sergej Flere, publicist, Filozofski fakultet, Maribor, Slovenija

84. Metka Mencin Čeplak, sociološkinja, Fakultet društvenih nauka, Ljubljana, Slovenija

85. Vlado Miheljak, sociolog, Fakultet društvenih nauka, Ljubljana, Slovenija

86. Aleš Debeljak, književnik, profesor, Fakultet društvenih nauka, Ljubljana, Slovenija

87. Božo Repe, istoričar, publicist, profesor, Filozofski fakultet, Ljubljana, Slovenija

88. Svetlana Slapšak, dekanka ISH (Institutum Studiorum Humanitatis), Slovenija

89. Božidar Slapšak, profesor, Filozofski fakultet, Ljubljana, Slovenija

90. Dušan Nećak, istoričar, profesor, Filozofski fakultet, Ljubljana, Slovenija

91. Neža Kogovšek Šalamon, istraživač, Mirovni institut, Ljubljana, Slovenija

92. Andrej Rozman Roza, glumac, Slovenija

93. Janez Janša, glumac, Slovenija

94. David Tasić, publicist, Slovenija

95. Milena Zupančič, glumica, Slovenija

96. Igor Mekina, novinar, Slovenija

97. Azem Vllasi, advokat, Kosovo

98. Eliza Hoxha, pevačica, Kosovo

99. Doruntina Basha, dramaturg, Kosovo

100. Enver Petrovci, glumac i reditelj, Kosovo

101. Zana Hoxha Krasniqi, rediteljka, Kosovo

102. Veton Nurkollari, reditelj, Kosovo

103. Bekim Lumi, reditelj, Kosovo

104. Kushtrim Hoxha, glumac, Kosovo

105. Engjëllushe Morina, Iniciativa Kosovare per Stabilitet, Kosovo

106. Andrej Nikolaidis, publicist, Crna Gora

107. Janko Ljumović, direktor Crnogorskog narodnog pozorišta, Crna Gora

108. Slobodan Marunović, glumac, Crna Gora

109. Varja Đukić, glumica, Crna Gora

110. Žaklina Oštir, glumica, Crna Gora

111. Marija Perović, rediteljka, Crna Gora

112. Leo Djokaj, pisac i kompozitor, Crna Gora

113. Božena Jelušić, publicistkinja i profesorka književnosti, Crna Gora

114. Branko Baletić, reditelj, Crna Gora

115. Duško Vuković, novinar, Crna Gora

116. Билјана Ванковска, професор, политолог, Филозофски факултет, Македонија

117. Венко Андоновски, писател и професор, Филолошки факултет, Македонија

118. Димитар Мирчев, политолог , професор, Македонија

119. Јасна Котевска, писателка и професор, Филолошки факултет, Македонија

120. Гордана Силјановска-Давкова, професор, Правен факултет, Македонија

121. Љубомир Цуцуловски, филозоф, професор, Филозофски факултет, Македонија

122. Ристо Лазаров, писател, Македонија

123. Исо Руси, новинар, Македонија

124. Елизабета Шелева, писателка и професор, Филолошки факултет, Македонија

125. Катерина Колозова, професор по филозофија и женски студии, Македонија

126. Даут Даути, новинар и публицист, Македонија

127. Јован Донев, професор, Евробалкан, Македонија

128. Бајруш Мјаку, актер, Македонија

129. Ферид Мухиќ, писател и професор во пензија, Македонија

130. Владимир Петрушевски, писател и професор, Природно-математички факултет, Македонија

131. Роберт Алаѓозовски, писател, Македонија

132. Ирена Стефоска, историчар, Институт за национална историја, Македонија

133. Висар Вишка, актер и продуцент, Македонија

134. Маја Бојаџиевска, професор, Филолошки факултет, Македонија

135. Светлана Антиќ-Јовчевска, новинар, Македонија

136. Славица Инџевска, заменик-извршен директор, Институт отворено општество, Македонија

137. Синиша Станковиќ, писател и новинар, Македонија

138. Константин Тесторидес, новинар, Македонија

139. Слаѓана Димишковска, новинар, Македонија

140. Билјана Тануровска-Ќулавковска, Локомотива: Нови иницијативи во уметноста и културата, Македонија

141. Шенка Колозова, актерка, Македонија

142. Халил Зендели, писател и издавач, Македонија

143. Зоран Арсовски, сликар, Македонија

144. Лилјана Дирјан, писателка, Македонија

145. Драгана Заревска, уметник, Македонија