Dosije: „Srpska dobrovoljačka garda“

Zločini koje je počinila Srpska dobrovoljačka garda (SDG/Garda), formacija Željka Ražnatovića Arkana, odnosno povezanost policijskih, vojnih i političkih struktura Srbije sa SDG i počinjenim zločinima, bili su sastavni deo optužnica Tužilaštva Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) protiv Slobodana Miloševića, Gorana Hadžića i Jovice Stanišića i Franka Simatovića.

Sudski procesi protiv Miloševića i Hadžića okončani su njihovom smrću pre donošenja presude, ali iskazi svedoka i predočeni dokazni materijal tokom suđenja sadrže obimnu građu o delovanju SDG i dokaze o počinjenim zločinima. Pored toga, Tužilaštvo MKSJ je podiglo optužnicu protiv komandanta SDG Željka Ražnatovića Arkana kojom ga je teretilo za zločine počinjene na području Sanskog Mosta.

U prvostepenoj presudi u ponovljenom suđenju Stanišiću i Simatoviću, pretresno veće Međunarodnog rezidualnog mehanizma za krivične sudove (MRMKS) zaključilo je da je SDG učestvovala u ubistvima, progonu i prisilnom raseljavanju na području tzv. Srpske autonomne oblasti Slavonija, Baranja i Zapadni Srem (SAO SBZS) 1991. i 1992. godine, zatim u Bijeljini i Zvorniku 1992. i Sanskom Mostu 1995. godine. Uprkos tome, do danas nijedan pripadnik SDG nije procesuiran za počinjene zločine.

U dosijeu su predstavljene činjenice o SDG od njenog osnivanja 1990. do njenog formalnog raspuštanja 1996. godine. Prvi deo dosijea bavi se nastankom SDG i njenom strukturom, a potom osnovnim karakteristikama njenog delovanja kroz saradnju s drugim jedinicama. Dalje u dosijeu su predstavljeni dokazi o učešću SDG u počinjenim zločinima u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini (BiH). Nakon osvrta na ulogu SDG u slanju prisilno mobilisanih izbeglica na front i pljački, dat je prikaz raspuštanja Garde. Među prilozima se nalazi lista sa 189 pripadnika SDG koje je FHP uspeo da identifikuje u istraživanju.

Počevši od juna 1991. godine, SDG je bila prisutna u Hrvatskoj, na području istočne Slavonije i Baranje, a zatim je, u proleće 1992. godine, angažovana u istočnoj Bosni i na širem području Sarajeva. Krajem januara 1993. godine, SDG odlazi na područje severne Dalmacije i Like. Naredne, 1994. godine, delovi Garde ponovo odlaze u BiH i tamo učestvuju u operaciji Pauk u Cazinskoj Krajini, gde ostaju do avgusta 1995. godine, dok jedan broj pripadnika SDG učestvuje u operaciji Trnovo/Treskavica u junu i julu 1995. godine. U jesen, SDG je bila prisutna na području Sanskog Mosta, Ključa i Prijedora.

Dosije je zasnovan na javno dostupnim vojnim i policijskim dokumentima koji su kao dokazni predmeti prihvaćeni pred MKSJ i MRMKS, činjenicama koje su utvrđene u presudama, velikom broju izjava svedoka i svedočenja pred tim sudovima, među kojima su i svedočenja bivših pripadnika SDG, kao i na medijskim prilozima i izjavama svedoka koje su prikupili istraživači FHP-a.

Dosije „Srpska dobrovoljačka garda“