FHP predstavio dosije o zločinima Vojske Jugoslavije na Kosovu

Fond za humanitarno pravo (FHP) podnio je krivičnu prijavu protiv šest identifikovanih oficira i pripadnika 125. motorizovane brigade Vojske Jugoslavije (125. mtbr VJ), komandanta 24. odreda Posebnih jedinica policije (PJP) i više neidentifikovanih pripadnika VJ i 24. odreda PJP zbog osnovane sumnje da su naredili, odnosno izvršili ubistvo 78 muškaraca, kosovskih Albanaca u selu Kraljane, opština Đakovica, 4. aprila 1999. godine, saopšteno je na konferenciji održanoj tim povodom juče u Beogradu.

Kako je navedeno u krivičnoj prijavi među prijavljenima su Dragan Živanović, tadašnji komandant 125. mtbr VJ, Žarko Braković, tadašnji komandant 24. odreda PJP, Đorđe Nikolić, načelnik štaba 125. motorizovane brigade VJ i Robert Šmajcelj, zamjenik komandanta 5. borbene grupe 125. motorizovane brigade VJ.
U dosijeu ”125. Motorizovana brigada Vojske Jugoslavije“ koji je Fond danas predstavio javnosti navodi se da su za vrijeme ratnih sukoba na Kosovu, 2. aprila 1999. godine, pripadnici 125. motorizovane brigade VJ i 24. odreda PJP ušli u Kraljane gdje su zatekli nekoliko hiljada albanskih civila, mještana i izbjeglica iz više sela u opštini Klina, a zatim su uz primjenu fizičke sile, uvrede i psovke počeli da odvajaju muškarce od žena i djece.
Kako piše u dosijeu, neidentifikovani pripadnici vojske i policije su muškarce odvojili od njihovih porodica, dok su ženama i djeci naredili da nastave put ka Albaniji.
Izdvojeno je, kako se navodi, ukupno oko 500 muškaraca, koji su odvedeni na jednu livadu, gdje im je naređeno da svuku gornje dijelove garderobe i stave ruke iza glave, a sutradan im je oduzeto oko deset hiljada njemačkih maraka.
Prema opisu svjedoka Maliqa Kryeziua, iz sela Kraljana, koji je putem linka uživo govorio o tom događaju, ubijen je njegov sin Mantar.
Prema njegovom opisu starijim muškarcima je naređeno da uđu u kamione, a major Grujić je odvajao starije od mlađih.
“Psovao je NATO i OVK i govorio je ti ustani, ti, ti… Na nesreću desilo se poveli su ga, jedan vojnik je prema meni uperio pušku i uhvatio ga za ruku”, rekao je Maliq vidno uznemiren, naglasivši da to nije mogao da spriječi i da je on bio posljednji koji je otišao za Albaniju, a njegov sin Mantar posljednji na bespovratni put.
On je ukazao da je “major Grujić dokaz da je ta masovna ubistva počinila regularna vojska”.
Naglasivši da još ne zna šta je sa njegovim sinom, on je poručio da je vrijeme da se počinioci ovog zločina suoče s pravdom.
“Čekam i nadam se da će oni biti suočeni sa zakonom i pravdom”, rekao je Kryeziu.
U dosijeu kao i u krivičnoj prijavi na osnovu podataka dobijenih iz Haškog tribunala navedeno je da su tijela 17 muškaraca koje su 4. aprila 1999. godine zadržali pripadnici Borbene grupe 5/125 mtbr VJ i 24. odreda PJP u Kraljanu, pronađena su 2001. godine u masovnoj grobnici kod jezera Perućac, opština Bajina Bašta. Tijela osam muškaraca ekshumirana su sa groblja u selu Brekovac pored Đakovice. Za tijelima 53 muškarca zadržana od strane Borbene grupe 5/125 mtbr VJ i 24. odreda PJP u Kraljanu, još uvijek se traga.
Među zadržanim muškarcima, 11 njih su bili maloljetni. Dva najmlađa dječaka su imali po 15 godina.
“Strogo povjerljivi dokumenti VJ nesumnjivo ukazuju na prisustvo 125. mtbr i 24. odreda PJP u Kraljanu u vrijeme zločina 4. aprila 1999. godine. Dokumenti VJ ukazuju na to da su ubijeni civili lišeni slobode od strane pripadnika 125. mtbr i da su civili bili pod njihovom vlašću”, navedeno je u prijavi.
Izvršna direktorka Fonda za humanitarno pravo Sandra Orlović je, govoreći o ovom slučaju izrazila mišljenje da je nakon 14 godina od rata vrijeme da se odgovori na pitanje šta se desilo sa tih 250 muškaraca koji su držani u pitvoru.
„Podnijeli smo juče Tužilaštvu za ratne zločine prijavu za jedan od najtežih zločina na teritoriji Kosova za vrijeme rata. Ovaj zločin je najteži ne samo prema broju žrtava već i prema broju nestalih koji su posljednji put viđeni pod kontrolom srpskih snaga“, rekla je izvršna direktorka Fonda za humanitarno pravo, dodavši da je prijava podnijeta protiv komadanta odreda vojske i policije.
Prema njenim riječima prijava je podnešena na osnovu izjava desetina svjedoka i dokumentacije.
Novinar agencije SENSE Nemanja Stjepanovic je rekao da dokumentacija kojom se raspolaže ukazuje na to da je 125. motorizovana brigada imala ulogu razoružavanja albanskog i naoružavanja srpskog stanovništva.
“To potvrđuje, što su sudije zaključile, da je postojao plan da se albanski civili naprave lakom metom i da su se još 1998. godine dešavali zločini, što im je bio pokazatelj da je sve bilo planirano u namjeri da zločini u budućnosti budu počinjeni“, rekao je Stjepanović, koji je pratio rad Haškog tribunala.
On je rekao da su prvostepene haške presude za zločine na Kosovu potkrepljene velikim brojem dokaza, uklopljene velikim brojem potvrda insajdera iz vojske i policije, što bi, kako je rekao, bilo vrlo teško izmisliti.

Prema istim izvorima, Žarko Braković, pripadnik 24. odreda (PJP) je i dalje na visokoj poziciji u srbijanskoj žandarmeriji.

Dosije o zločinima 125. motorizovane brigade
“Dosije: 125. motorizovana brigada” sadrži detaljne podatke i informacije o jedinici Vojske Jugoslavije (VJ) koja je brojala do 2500 pripadnika, od čega oko 300 oficira, posebno tokom rata na Kosovu i zločina koji su se dogodili u njenoj zoni odgovornosti, a u kojima je ubijeno 1.813 civila kosovskih Albanaca, od kojih se njih 216 još uvijek vodi kao nestalo. Među ubijenim civilima je 236 djece i 327 žena.
Pravnica Fonda, jedna od autora “Dosijea” Milica Kostić rekla je da je u zoni odgovornosti 125. motorizovane brigade ubijena skoro četvrtina od ukupnog broja poginulih albanskih civila tokom rata na Kosovu.
“Tokom oružanog sukoba na Kosovu, 125. motorizovana brigada ili njoj potčinjene jedinice su, samostalno ili u sadejstvu sa drugim jedinicama MUP i VJ, sprovele desetine akcija, u kojima su vršena masovna ubistva, zlostavljanje i protjerivanje kosovskih Albanaca, pljačka i uništavanje njihove imovine”, piše u uvodu dokumenta.
U ovom Dosijeu opisano je deset zločina u kojima su učestvovali pripadnici 125. mtbr ili njoj potčinjenih jedinica, i u kojima je ubijen 301 civil, među kojima je sedam žena i 19 djece. Prema tim navodima gotovo su svi zločini počinjeni 1999. godine izvršeni po istom obrascu.
“Nijedan pripadnik 125. mtbr ili njoj potčinjene jedinice još uvijek nije krivično odgovarao za zločine opisane u ovom Dosijeu”, stoji u dokumentu koji je nastao na osnovu izjava preživjelih zločina, članova porodica žrtava, vojnih dokumenata, forenzičkih izvještaja, svjedočenja vojnika i oficira VJ pred Međunarodnim krivičnim tribunalom za bivšu Jugoslaviju i druge relevantne građe.
Agencija Anadolija