Naći rešenje za smeštaj 205 izbeglica sa Kosova u Beranama

Fond za humanitarno pravo (FHP) je uputio pismo Komesaru Vlade Republike Crne Gore za raseljena lica, šefu kancelarije UNHCR u Podgorici i predsedniku Skupštine opštine Berane u kojem ih upozorava da već više od dva meseca grupa raseljenih Egipćana sa Kosova, koji su našli utočište u izbegličkom naselju “Riverside – Talum” u opštini Berane, živi u strahu da će biti isterani iz kuća u kojima su smešteni.

Naselje “Riverside” sa 26 kućica u kojima je smešteno 205 raseljenih Egipćana sa Kosova je izgrađeno 2000. godine uz finansijsku podršku međunarodne organizacije “World Vision” (WV) na zemljištu koje je iznajmio Rajko Marković od Milke Premović, oboje iz Berana. WV i Rajko Marković su zaključili 13. maja 2000. godine Memorandum o razumijevanju, a na osnovu njega i Ugovor o sporazumnom regulisanju međusobnih prava i obaveza 12. decembra 2001. godine, po kojem je WV izgradio stambeno naselje u cilju smeštaja raseljenih lica u toku humanitarne krize nakon ratnih događanja na Kosovu. Ovim ugovorom je predviđeno da raseljena lica koriste naselje do 13. maja 2003. godine bez plaćanja zakupa, a sve u nadi da će se stvoriti mogućnost da se ta lica vrate na Kosovo. Ugovorom je predviđeno da nakon isteka perioda od tri godine svi izgrađeni objekti i infrastruktura postanu svojina Rajka Markovića. Ugovor su kao svedoci potpisali i komesar za raseljena lica Vlade Republike Crne Gore Đorđije Šćepanović i šef misije UNHCR u Podgorici Robert Breen.

Marković i WV su 28. februara 2002. godine potpisali još jedan ugovor, kojim je raseljenim Egipćanima omogućeno da koriste naselje i u periodu od 13. maja 2003. do 13. maja 2005. godine, pod uslovom da plaćaju mesečnu zakupninu od maksimalno 25 evra po kućici. Nakon što je istekao ugovor između Markovića i WV, svih 205 Egipćana sada bespravno koristi objekte, pošto nisu u mogućnosti da plaćaju zakupninu. Marković je 26. maja 2003. godine podneo tužbu protiv raseljenih, tražeći da oni napuste naselje.

U razgovoru sa advokatima FHP Marković je u više navrata rekao da je spreman na neko sporazumno rešenje. 15. jula 2003. godine je rekao da traži 200.000 evra, a da će zauzvrat u dogovoru sa porodicom Premović, vlasnicima parcele na kojoj se nalazi naselje, ustupiti zemljište, sve objekte i infrastrukturu izbeglicama, državi ili opštini.

U naselju žive 33 raseljene porodice sa 205 članova, od kojih su više od stotinu deca, od kojih 15 ide u predškolski program, a četvoro ide u redovnu školu. Svega petoro-šestoro stanovnika govori srpski jezik, pošto im je maternji albanski. Velika većina stanovnika je nezaposlena i ne ostvaruje prihode.

U međuvremenu je Caritas obećao da će pokriti troškove iznajmljivanja za narednih godinu dana, do maja 2004. godine. Kao zastupnik raseljenih porodica, FHP se nada da je ovim stvorena mogućnost da Rajko Marković povuče svoju tužbu, a da je državi Crnoj Gori i opštini Berane omogućeno da iznađu trajno rešenje za njih.