Posebna odeljenja za romsku decu u Subotici – čin rasne diskriminacije

Fond za humanitarno pravo i Evropski centar za prava Roma protive se inicijativi Skupštine opštine Subotica za formiranje posebnih odeljenja za romsku decu raseljenu sa Kosova i Metohije. Uspostavljanje ovakvih odeljenja predstavljalo bi drastičan čin rasne diskriminacije (segregacije) kojim bi istovremeno bilo povređeno i više osnovnih ljudskih prava, kao što su pravo na ravnopravnost građana, pravo na obrazovanje i pravo na elementarno ljudsko dostojanstvo.

Rasna diskriminacija podrazumeva svako razlikovanje, isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva koje se zasniva na rasi, boji, precima, nacionalnom ili etničkom poreklu, a koje za cilj ili rezultat ima narušuvanje ili ugrožavanje ljudskih prava.

Otvaranje posebnih odeljenja za decu Roma raseljenih sa Kosova i Metohije u suprotnosti je sa odredbama Ustava Savezne Republike Jugoslavije i Ustava Republike Srbije koje proklamuju jednakost građana, zaštitu elementarnog ljudskog dostojanstva i školovanje pod jednakim uslovima bez obzira na rasno ili etničko poreklo.

Zakon o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina, članom 3, zabranjuje svaki oblik diskriminacije lica koja pripadaju nacionalnim manjina, na rasnoj, jezičkoj ili nacionalnoj osnovi. Istom odredbom propisino je da organi federacije, republika, autonomnih pokrajina, gradova ili opština ne mogu donositi pravne akte niti preduzimati bilo kakve mere koje bi bile u suprotnosti sa ovom zabranom.

Jugoslavija je potpisnica Konvencija Ujedinjenih nacija o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije, a član 3 ove konvencije nalaže državama potpisnicima da osude rasnu segregaciju i aparthejd i da na teritoriji pod svojom jurisdikcijom spreče, zabrane i ukinu svaku praksu ove vrste. U smislu člana 16 Ustava Savezne Republike Jugoslavije, ova konvencija je činom ratifikacije u Saveznoj skupštini odavno postala sastavni deo jugoslovenskog unutrašnjeg pravnog poretka i kao takva za sve obavezujuća.

Fond za humanitarno pravo i Evropski centar za prava Roma zahtevaju da se jezički problemi u ovim školama rešavaju kroz mešovita odeljenja u koja bi romska deca išla zajedno sa neromskom, s tim sto bi za učenike koji ne govore nijedan od nastavnih jezika trebalo organizovati dopunsku nastavu. Neophodno je organizovati i odgovarajuću predškolsku nastavu i preduzeti čitav niz drugih mera kojim bi se ostvario opšteprihvaćeni cilj multikulturnog obrazovanja za svu decu u Jugoslaviji. U čitav proces neophodno je uključiti i predstavnike šire romske zajednice, ali i same roditelje.

Apel protiv osnivanja posebnih odeljenja za romsku decu Fond za humanitarno pravo i Evropski centar za prava Roma uputuli su: predsedniku SRJ, Saveznom ministarstvu nacionalnih i etničkih zajednica, Ministarstvu prosvete i sporta Republike Srbije, Pokrajnskom sekretarijatu za obrazovanje, Skupštini opštine Subotica, kancelariji Visokog komesarijata Ujedinjenih nacija za ljudska prava u Beogradu, kancelariji Visokog komesarijata Ujedinjenih nacija za izbeglice u Beogradu, kancelariji Organizacije za evropsku bezbednost i saradnju u Beogradu i kancelariji Saveta Evrope u Beogradu.