Na Kosovu izrečene prve kazne za davanje lažnog iskaza u suđenjima za ratne zločine

Opštinski sud u Peći/Pejë je 16.09.2010. uslovno osudio Bekima, Engjella i Prenka Luli na kaznu zatvora u trajanju od pet meseci za krivično delo davanje lažnog iskaza. U izdvojenom postupku, sud je 05.08.2010. istom kaznom osudio Gjergja Luli i Kolë Krasniqija, kome jedino nije izrečena uslovna osuda. Optuženi Bekim, Engjell, Prenk i Gjergj Luli neće izdržavati kaznu ukoliko u roku od dve godine ne počine novo krivično delo.

Optuženi su dali lažni iskaz u postupku protiv Gjelosha Krasniqija, pripadnika nekadašnje Oslobodilačke vojske Kosova (OVK), koji je osuđen pred Okružnim sudom u Peći zbog toga što je 24.03.1999. godine predvodio grupu pripadnika OVK, koja je u selu Doblibare/Doblibarë, opština Đakovica/Gjakovë uhapsila kosovskog Albanca Pashka Luli, kojem se od tada gubi svaki trag.

FHP Kosovo smatra da su izrečene kazne preblage. Ovo je prvo suđenje za davanje lažnog iskaza u suđenjima za ratne zločine, tako da je sud propustio da izrekne maksimalnu kaznu od godinu dana zatvora i time pruži satisfakciju porodici nestalog Pashka Luli, kao i da uvede novu praksu progona svedoka koji nisu spremni da pred sudom govore istinu. Jedan od najvećih problema u suđenjima za ratne zločine je praksa da svedoci, pod pritiskom i iz straha, na glavnom pretresu menjaju izjave date policiji ili tužilaštvu u istrazi, a kojima su teretili optužene.

U obrazloženju visine kazne, međunarodni sudija Malcolm Sammons je kao olakšavajuće okolnosti u slučaju optuženog Gjergja Luli naveo posebne okolnosti pod kojima je on u toku suđenja Gjeloshu Krasniqi dao lažni iskaz. Optuženi Gjergj Luli, sin nestalog Pashka Luli, je u više izjava datih policiji i istražiteljima Haškog tribunala i UNMIK-a tvrdio da je 24.03.1999. godine njegovog oca, iz dvorišta kuće njegovog brata, odveo Gjelosh Krasniqi, sa grupom  pripadnika OVK. Optuženi Gjergj Luli je na suđenju odustao od tog iskaza, kako bi sebe i svoju porodicu zaštitio od osvete Gjelosha Krasniqi. Na glavnom pretresu on je osporio da je Gjelosha Krasniqi poznavao pre nego što je odveden njegov otac, tvrdeći da osoba koja se nalazi na optuženičkoj klupi nije ona koja se 24.03.1999. godine predstavila kao Gjelosh Krasniqi. Iako je sud naveo da je uslovna kazna adekvatna težini počinjenog krivičnog dela i da će se njom postići svrha kažnjavanja, ona je blaga jer su olakšavajuće okolnosti neprihvatljive u suđenjima za ratne zločine.

Optuženi Kolë Krasniqi je osuđen za davanje lažnog iskaza jer je 31.03.2009. godine, na suđenju Gjeloshu Krasniqi, rekao da je noć između 24. i 25.03.1999. proveo sa optuženim Gjeloshem Krasniqi i drugim vojnicima OVK u kući Pashka Krasniqi u selu Napolje/Napolë, opština Peć/Pejë, gde su proslavljali početak NATO bombardovanja, iako je Gjelosh Krasniqi te večeri bio u selu Dolibare/Doblibarë. Optuženi Kolë Krasniqi je tako pružio alibi optuženom Gjeloshu Krasniqi jer je njegov dalji rođak i pokušao je da ga zaštiti.

Suđenje za davanje lažnog iskaza je počelo 14.07.2010. godine. Tokom suđenja je zbog proceduralnih razloga došlo do razdvajanja postupka, te su donete i dve odvojene presude.

FHP Kosovo je već ranije pozitivno ocenio presudu Opštinskog suda u Peći/Pejë od 29.04.2009, kojom je iskoristio zakonsku mogućnost i presudu optuženom Gjeloshu Krasniqi zasnovao na izjavama svedoka datih u pretkrivičnom postupku, kao i izjavama policijskih istražitelja i prevodilaca koji su bili prisutni tokom davanja tih izjava. Ova odluka suda je bila u suprotnosti sa dotadašnjom praksom sudova u predmetima za ratne zločine da odluku zasnivaju isključivo na izjavama svedoka datim tokom glavnog pretresa.