Krivična prijava za ratni zločin protiv ratnih funkcionera Republike Srbije

Fond za humanitarno pravo (FHP), 28. maja 2010. godine, podneo je Tužilaštvu za ratne zločine Srbije, krivičnu prijavu protiv 34 odgovornih za ubistvo preko 90 i ranjavanje preko 150 albanskih zatvorenika u KPZ Dubrava kod Istoka na Kosovu (dalje u tekstu: KPZ Dubrava), 22. i 23. maja 1999. godine, nakon dejstava NATO avijacije, 19. i 20. maja 1999. godine, po objektima tog zatvora.

Prijava je podneta protiv:
– Dragoljuba Jankovića, ondašnjeg ministra pravde u Vladi Republike Srbije,
– Zorana Stevanovića, ondašnjeg zamenika ministra pravde Republike Srbije i načelnika Uprave za izvršenje zavodskih sankcija Ministarstva pravde Republike Srbije,
– Obrada Stevanovića, generala policije, ondašnjeg pomoćnika ministra unutrašnjih poslova Republike Srbije za Resor JB i  komananta Posebnih jedinica policije (PJP) i zamenika komandanta Štaba MUP Republike Srbije za Kosovo i Metohiju,
– Bora Vlahovića, ondašnjeg načelnika Sekretarijata unutrašnjih poslova (SUP) Peć/Pejë,
– Radovana Paponjaka, pukovnika policije, ondašnjeg načelnika Odeljenja saobraćajne policije u SUP Peć/Pejë,
– Aleksandra Rakočevića, upravnika KPZ Dubrava,
– Miroljuba Vidića, komandira straže,

kao i više starešina i radnika službe obezbeđenja i stražara na prijavnici u KPZ Dubrava, i drugih lica – pripadnika MUP-a Srbije (SUP Peć, OUP Istok, OUP Klina), PJP, Jedinica za specijalne operacije (JSO) Državne bezbednosti Srbije i Vojske Jugoslavije, za izvršenje krivičnog dela ratnog zločina protiv civilnog stanovništva iz člana 142. stav 1. Krivičnog zakona  Savezne Republika Jugoslavije (KZ SRJ), u vezi sa članom 22.KZ SRJ, kao saizvršioci.

Prema onda važećm propisima – Zakonu o izvršenju krivičnih sankcija (“Službeni glasnik R Srbije”, broj 16/99 ), Zakonu o utvrđivanju poslova Republike Srbije u oblasti izvršenja krivičnih sankcija i prekršaja (“Službeni glasnik R.Srbije”, broj 79/93 ) i Zakona o rešavanju sukoba zakona i sukoba nadležnosti u izvršenju sankcija (“Službeni list SRJ”, broj 12/98), kao i svim podzakonskim propisima za njihovo sprovođenje, sva pitanja u vezi  izvršenja krivičnih sankcija, uključujući i eventualno premeštanje osuđenika i pritvorenika, bila su u isključivoj nadležnosti Ministarstva pravde Vlade Republike Srbije, odnosno Uprave za izvršenje krivičnih sankcija.

Ondašnje Ministarstvo pravde, odnosno prijavljeni Dragoljub Janković kao ministar i Uprava za izvršenje krivičnih sankcija, odnosno prijavljeni Stevanović kao načelnik (direktor), bili su isključivo nadležni i odgovorni i za pravilno funkcionisanje službe obezbeđenja, čuvarske i stražarske službe u svim kazneno-popravnim ustanovama, odnosno za održavanje reda i discipline u njima, uključujući i ponovno uspostavljanje ako su narušeni.

Ostali državni organi, uključujući i oružane snage (MUP i VJ), na uspostavljanju narušenog reda u kazneno-popravnim ustanovama mogu se angažovati samo po pozivu Ministarstva pravde, odnosno njegove Uprave za izvršenje krivičnih sankcija. Ovo, u svemu jednako važi i u redovnim mirnodopskim uslovima i u ratnom stanju u kojem su prijavljeni i počinili zločine u KPZ Dubrava.

Dragoljub Janković, kao ministar pravde u Vladi Republike Srbije i Zoran Stevanović , kao zamenik ministra pravde i direktor (načelnik) Uprave za izvršenje zavodskih sankcija Ministarstva pravde u Vladi Republike Srbije, sredinom aprila 1999. godine, ili približno tome datumu, sačinili su i dostavili upravnicima kazneno-popravnih ustanova i starešinama istražnih zatvora u Srbiji, pisano naređenje da sve Albance koji se nalaze u njihovim ustanovama premeste u KPZ Dubrava. Krajem aprila i početkom maja, u KPZ Dubravu dovedena su 1.004 Albanca, među kojima i više desetina političkih osuđenika i bivših policajaca i drugih pripadnika MUP-a Srbije i ovlašćenih lica i radnika Državne bezbednosti iz centara sa Kosova, koje su srpske vlasti izbacile iz državne službe.

Prijavljeni na nadređenim položajima i dužnostima u vreme izvršenja zločina iz ove prijave, imali su potpunu i efektivnu kontrolu nad svim ostalim prijavljenim podređenim i drugim pripadnicima državnih (policijskih, vojnih i bezbednosnih) organa, kao i nad svim drugim koji su po bilo kom osnovu bili prisutni u prostorijama, objektima i uopšte prostoru KPZ Dubrava. To je prostor ograđen čvrstim i oružjem čuvanim zidovima, bodljikavim žicama, kulama osmatračnicama, reflektorima, tehničkim elektronskim sistemima za osmatranje i uzbunjivanje, sa desetinama stražara, čuvara i specijalno obučenih pripadnika policije. Po prirodi stvari, u prostor KPZ Dubrava, mogli su da ulaze samo prijavljeni, njihovi poimenično i po funkciji nadređeni i to isključivo u vršenju službenih zadataka. Ovo važi i u miru i u ratu. Komandni lanac u državnoj strukturi na obezbeđenju KPZ Dubrava, u vremenu izvršenja zločina, od 16. do 24. maja 1999. godine, nije prekinut ni u jednom momentu.

Prijavljeni su umesto potpune zaštite zatvorenika, sledeći naredbe svojih hijerarhijski nadređenih, isplanirali, organizovali, naredili izvršenje i sudelovali u ubijanju nenaoružanih albanskih zatvorenika. Za ubijanje su naoružali i upotrebili i zatvorenike srpske i crnogorske nacionalnosti, što je još jedan u nizu dokaza pune i efektivne kontrole nadređenih prijavljenih, nad podređenim prijavljenim, ali i svim drugima, pa i zarobljenicima u KPZ Dubrava.

Prijavljeni su odgovorni ne (samo) po komandnoj, nego i po ličnoj odgovornosti, za sve ratne zločine iz ove prijave. Ovo zbog toga, što, ne samo da ih nisu sprečili, suzbijali, niti su kaznili, niti zahtevali kažnjavanje izvršilaca i naredbodavaca zločina, nego su čak, izvršenje zločina osmislili, isplanirali, naređivali njihovo izvršavanje i sudelovali u njihovom izvršavanju, a potom i u uništavanju tragova zločina i skrivanju neposrednih izvršilaca.

U izvršenju ovakvog zadatka, nesumnjivo je sudelovao i prijavljeni Obrad Stevanović, kao nadređeni iz Štaba MUP za Kosovo, bez čijeg sudelovanja zadatak ovakve vrste u ratnim okolnostima nije bilo moguće izvršiti. Ovim sledom, budući da su sva pitanja u vezi sa pravima i položajem zatvorenih i pritvorenih, uključiv i njihovo premeštanje (pojedinačno, grupno ili kolektivno – celokupno) u isključivoj nadležnosti Ministarstva pravde, očigledno je sve ovo i urađeno po prethodnom planu i dogovoru između toga ministarstva i MUP Republike Srbije, odnosno Štaba MUP za Kosovo.