Prva godišnjica zločina u Sjeverinu posle Strazbura

Danas se navršava 27 godina od otmice i ubistva 17 građana bošnjačke nacionalnosti, državljana nekadašnje Savezne Republike Jugoslavije (SRJ), iz mesta Sjeverin kod Priboja. Njih su iz autobusa oktobar 1992. godine izveli i pobili pripadnici paravojne formacije “Osvetnici”, kojom je komandovao Milan Lukić za vreme rata u Bosni i Hercegovini.

Za ovaj zločin Okružni sud u Beogradu osudio je na po 20 godina zatvora Milana Lukića i Olivera Krsmanovića, a Dragutina Dragićevića i Đorđa Ševića na petnaest godina zatvora. Lukić je kasnije u Haškom tribunalu osuđen na doživotnu kaznu zatvora za zločine u Višegradu, ali ne i za zločin u Sjeverinu.

Godišnjica zločina obeležava se ove godine po prvi put nakon što je Sud za ljudska prava u Strazburu odbio predstavku koja mu je bila upućena u ime porodica.

Na komemorativnom skupu u Sjeverinu porodice ubijenih, predstavnici Islamske zajednice u Srbiji, nevladinih organizacija i lokalne vlasti položili su cveće na spomen-obeležje ubijenim meštanima Sjeverina.

Podsećajući na 27 godina agonije porodica ubijenih, 27 godina čekanja da se pronađu kosti ubijenih, direktor Instituta za istraživanje genocida i zločina Admir Muratović je rekao da je nedopustiva šutnja svih onih koji treba da daju odgovore vezane za sve činjenice koje su se desile u Sjeverinu.

“Interesantna je i odluka Evropskog suda za ljudska prava, a svi znamo i kako on funkcionira ukoliko se ne ispune oni formalni uslovi… oni onda uopšte ne tretiraju ono što stoji u sadržaju. Oni, koji su podneli predstavke u ime porodica žrtava, morali su to znati. Naravno, nikakve papirnate odluke neće učiniti da zbog moralnog kapaciteta, koje pokazuju porodice žrtava, odustanemo od tražene istine”, rekao je Muratović.

“Svake godine deo smo jednog bola, deo smo jednog srca, deo smo jednog stradanja”, istakao je predsednik Skupštine Opštine Priboj Boris Mrdović.

“Svakog oktobra deo smo jednog nezaborava i svakog oktobra tražimo izlaz u bezizlazu, ali je pomen žrtvama snaga naše budućnosti i snaga našeg života. Svirepo ubijanje i zločin nije samo bol porodica, to je bol svakog dobrog i poštenog čoveka. Svake godine govorim sa gorčinom i ove godine izražavam saučešće porodicama otetih Sjeverinaca i izražavam veliku tugu. Naša je obaveza da tražimo pravdu i istinu za naše nastradale sugrađane”, rekao je Mrdović.

Porodice ubijenih, predstavnici Islamske zajednice u Srbiji, nevladinih organizacija i lokalne vlasti po povratku iz Sjeverina na mestu otmice kod kafane “Amfora” bacili su 19 ruža u reku Lim u znak sećanja na žrtve odvedene iz autobusa, kao i dvojicu Bošnjaka ubijenih iste godine.

U Sjeverinu je u avgustu 1992. godine ubijen Ramo Berbo, a u aprilu 1993. godine iz svoje kuće je odveden i Hasan Mujović.

Na mestu zločina

Meštani iz Sjeverina krenuli su u Priboj na posao preko teritorije BiH, jer je to bio jedini put da se dođe u Priboj. Kod kafane Amfora u mestu Mioče u BiH, pripadnici “Osvetnika” iz autobusa, koji je saobraćao na relaciji Priboj-Pljevlja, izveli su 16 građana bošnjačke nacionalnosti, 15 muškaraca i jednu ženu.

Svi su kamionom odvedeni u Višegrad u motel “Vilina vlas” gde su ubijeni. Do sada su pronađeni samo posmrtni ostaci jedne žrtve, Medredina Hodžića.

U noći pred otmicu autobusa, otet je i Sabahudin Ćatović, kao 17 žrtva. On je sa ostalih 16 civila odveden u Višegrad. Njegovo ime je naknadno upisano na spomen obeležje u Sjeverinu.

Ni status civilne žrtve rata

Porodice ubijenih Sjeverinaca nisu uspele da dobiju ni status civilnih žrtava rata kao ni da ostvare pravo za naknadu štete.

U ime porodica žrtava Fond za humanitarno pravo (FHP) je pred pravosudnim organima Srbije 2007. godine podneo tužbu za naknadu štete, koja je odbijena, uz obrazloženje da odgovornosti države Srbije u njihovom slučaju nema jer se otmica dogodila na teritoriji Bosne i Hercegovine.

I Ustavni sud Srbije je pre tri godine odbio ustavnu žalbu članova porodica ubijenih žrtava.

Poslednja nada im je bila Evropski sud za ljudska prava u Strazburu, pa se FHP, nakon što su iscrpljena sva pravna sredstva pred pravosuđem u Srbiji, obratio ovom sudu smatrajući da porodice nisu imale pravičan postupak u Srbiji.

U februaru ove godine Evropski sud za ljudska prava odlučio je da je predstavka FHP u ime porodica žrtava iz Sjeverina neprihvatljiva, podseća Ivana Žanić, izvršna direktorka FHP:

“Evropski sud za ljudska prava odlučio je da je predstavka Fonda za humanitarno pravo u ime porodica žrtava iz Sjeverina neprihvatljiva jer su se otmica i ubistvo dogodili pre nego što je Evropska konvencija o ljudskim pravima postala obavezna za Srbiju. Evropski sud za ljudska prava doneo je proceduralnu odluku i uopšte nije ulazio u sadržinu predstavke Fonda za humanitarno pravo.”

Nakon saznanja da je i Evropski sud u Strazburu odbio zahtev Omer Hodžić, kome je ubijen otac Medo, za RSE je rekao:

“Ne postoji za nas adekvatna pravda na ovom svijetu. Postoji žrtva, postoji zločinac, jedino ne postoji pravda.”

Žanić: Ignorisanje se nastavlja

"I po sada važećem zakonu u Srbiji i po novom Nacrtu zakonu koji će da reguliše prava civilnih žrtava rata, oni taj status ne mogu da ostvare, jer su oteti na teritoriji BiH. Oteti su od strane Vojske Republike Srpske, koju Srbija ne percipira kao neprijateljsku vojsku. Time se zapravo nastavlja dugogodišnje ignorisanje institucija Srbije da članovima porodica žrtava nadoknadi štetu, prizna status civilnih žrtava rata i ono što je najznačajnije da konačno otkrije gde se nalaze tela stradalih, jer se većina ubijenih Sjeverinaca i dalje vode kao nestala lica", zaključuje Žanić.

Preuzeto sa portala Slobodna Evropa