Zakonska zaštita za negiranje genocida u Srebrenici

Dana 15. novembra 2016. godine u Narodnoj skupštini Republike Srbije otvorena je rasprava o Predlogu zakona o izmenama i dopunama krivičnog zakonika koji predviđa zabranu javnog odobravanja i negiranja genocida, zločina protiv čovečnosti i ratnih zločina, ali samo ako su ta krivična dela utvrđena pravnosnažnom presudom suda u Srbiji ili Međunarodnog krivičnog suda, čime bi se pružila zakonska zaštita revizionistima sudski utvrđenih činjenica pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) i Međunarodnim sudom pravde (MSP). Fond za humanitarno pravo (FHP) apeluje na poslanike Narodne skupštine da izmene predloženi stav kako bi obuhvatio zabranu negiranja činjenica utvrđenih pred MKSJ i MSP, u skladu sa domaćim i međunarodnopravnim obavezama Republike Srbije.

Predlog zakona predviđa da se u članu 387 važećeg Krivičnog zakonika doda novi stav 5 koji glasi: „Ko javno odobrava, negira postojanje ili značajno umanjuje težinu genocida, zločina protiv čovečnosti i ratnih zločina učinjenih protiv grupe lica ili člana grupe koja je određena na osnovu rase, boje kože, vere, porekla, državne, nacionalne ili etničke pripadnosti, na način koji može dovesti do nasilja ili izazivanja mržnje prema takvoj grupi lica ili članu te grupe, ukoliko su ta krivična dela utvrđena pravnosnažnom presudom suda u Srbiji ili Međunarodnog krivičnog suda, kazniće se zatvorom od šest meseci do pet godina.”

Izuzimanjem zločina utvrđenih pred MKSJ iz zabrane, Predlog zakona dozvoljava negiranje i javno odobravanje genocida u Srebrenici, zločina na Ovčari, masovnim zločinima počinjenim u Prijedoru, Markalama, Meji i Korenici, Izbici i u mnogim drugim mestima tokom ratova u bivšoj Jugoslaviji. FHP podseća da se Zakonom o saradnji sa MKSJ-em Srbija obavezala da će poštovati odluke Međunarodnog krivičnog tribunala.

FHP naglašava da je presudom Međunarodnog suda pravde, koja je za Srbiju obavezujuća prema članu 94 Povelje UN, utvrđeno da je u Srebrenici počinjen genocid, te da je Srbija prekršila Konvenciju o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida po dva osnova – prvo, jer nije učinila ništa da u julu 1995. godine spreči srebrenički masakr, „mada joj je moralo biti jasno da postoji ozbiljan rizik od genocida“ i drugo, zato što nije kaznila učesnike tog zločina koji su joj bili dostupni.

FHP sa zabrinutošću ukazuje da Predlog zakona dolazi u trenutku kontinuirane kampanje usmerene na negiranje sudski utvrđenih činjenica koja ima za cilj reviziju istorije o ratu u BiH 1992-1995, a koja se sprovodi uz upotrebu državnih resursa Republike Srbije.

FHP poziva Narodnu skupštinu da usvoji zakonsko rešenje koje će sankcionisati negiranje činjenica utvrđenih pred svim relevantnim međunarodnim sudovima, čime će pružiti primer ostalim institucijama i pokrenuti proces suočavanja sa činjenicama o prošlosti, kao preduslovu pomirenja. FHP poziva državne organe Republike Srbije da, shodno svojoj obavezi i deklarativnom opredeljenju, prihvate utvrđene činjenice pred MKSJ i MSP u vezi sa zločinima počinjenim na području bivše Jugoslavije tokom 1990-ih godina, da otvore javnu raspravu na bazi do sada utvrđenih sudskih činjenica, te da ispune obavezu iz Nacionalne strategije za procesuiranje ratnih zločina vezanu za „objektivno informisanje građana o suđenjima za ratne zločine“ u cilju „podizanja nivoa opšte društvene svesti o događajima na prostoru bivše Jugoslavije i potrebe da ratni zločini budu otkriveni, istraženi i procesuirani, a da učinioci treba da budu kažnjeni, bez obzira na nacionalnu, etničku i versku pripadnost ili njihov rang“.