Civili civilima – Dostojanstvo za nestale

„Zizë (Tahir Bozhdaraj i Hateme) Tolaj

(25.6.1926, kosovska Albanka iz Pobrđa/Pobërgjë, opština Dečani/Deçan, Kosovo, domaćica, troje dece)

Srpske snage su uveče 31.5.1998. godine granatirale selo Pobrđe/Pobërgjë. Većina meštana je izbegla u okolnu šumu. Ujutro 1.6.1998. godine, oko 8 časova, srpski vojnici su ušli u selo. Meštani i raseljena lica koja nisu pobegli prethodnog dana krenuli su da beže. Ziz(ë)in sin Ymer je izbegao pre ulaska srpskih snaga u selo, a ona je ostala u kući (Pobrđe/Pobërgjë). Ziz(ë)in suprug Hasan je umro pre rata, a ćerke Kumrije i Timë su bile udate. U selu su, pored Zizë, ostale i njene rođake Shkurte i Dyke Tolaj. Obe su se nalazile kod rođake Zizë udate za Salih-a Tolaj-a. U jednom trenutku, srpski vojnici su bacili bombu na tu kuću i tenkom srušili dvorišna vrata, te su starice krenule da beže prema kući Hasanove Zizë. U Hasanovo dvorište prvo su stigle Salihova Zizë i Dyke, i odmah su ušle u kuću. U trenutku kada su u dvorište stigle Hasanova Zizë i Shkurte, srpske snage su pucale i ubile obe starice. Potom su zapalili kuću. Salihova Zizë i Dyke su uspele da pobegnu iz zapaljene kuće, a tela Zizë i Shkurte su ostala u dvorištu. Početkom septembra 1998. godine, Shkur(e)tin brat Nezir Vishaj došao je u Pobrđe/Pobërgjë da nađe tela sestre i Zizë i da ih sahrani. Tela nije bilo i o tome je obavestio KVM. Posle tri dana, 7.9.1998. godine, KVM ga je obavestila da su srpske vlasti sahranile obe žrtve na groblju u naselju Čabrat/Çabrat u Đakovici/Gjakovë. Nezir Vishaj je sa predstavnikom KVM otišao na groblje i uverio se da se tamo nalaze dva groba, jedno sa imenom Zizë i drugi sa imenom Shkurte. Posle rata, krajem juna 1999. godine, Ziz(ë)in sin Ymer je otvorio grob sa imenom njegove majke i u njemu nije bilo tela. Posumnjao je da se u drugom grobu nalaze tela i Zizë i Shkurte, ali mu čuvari (vojnici KFOR-a) nisu dozvolili da otvori tuđi grob. Pozvao je Shkurt(e)inog sina Smajla, koji je živeo van Kosova, da dođe i da zajedno otvore grob, ali mu je on rekao da stvari treba da ostanu kakve jesu. On je zvanično obavešten o lokaciji groba njegove majke, njemu je važno da ima mesto gde može da dođe, da poseti majku, da žali, i to ne može da menja. Nestanak Zizë je registrovan u evidenciji MKCK-a pod oznakom BLG-804866-01.“

Bez istine i suočavanja sa prošlošću nema budućnosti

Ubili su Nikolu, Iliju, Milicu, Jovicu, Jovana…: Znate li za hrvatske zločine 5. avgusta 1995. u „Oluji“ koji su ostali nekažnjeni?

 Hrvatska danas obeležava 29. godišnjicu vojno-policijske akcije Oluja a centralna manifestacija i ove godine održava se u Kninu, u prisustvu državnog vrha i uz celodnevni program.

Kolarić: Politička zloupotreba komemoracije žrtvama Oluje u Loznici

“Odluka da se komemoracija održi u Loznici ne može da se ne posmatra u kontekstu u kom se dešava, odnosno činjenici da na tom prostoru traju nedeljama protesti građana.”

Civilne žrtve u sjeni obilježavanja ratnih pobjeda

Dani ususret godišnjice Vojno redarstvene akcije „Oluja“ su vrijeme kad mediji postavljaju najviše pitanja o sudbini civila. Već godinama tih dana izlaze desetine tekstova posvećenih osobnim pričama iz izbjegličke kolone i stavljaju na mentalne mape širom postjugoslavenskih zemalja ubijene u gotovo nepoznatim mjestima poput Strmice, Kijana, Uzdolja…

U druga doba godine stradali u Oluji, većinom Srbi i drugi civili ubijeni prije njih, od Vukovara, gdje su ubijeni pretežno Hrvati, do zaleđa Zadra i Šibenika, ni izbliza ne dobivaju pažnju usmjerenu na stradale branitelje. Po tome su nalik civilima nestalima u drugim vremenima i drugim prostorima. Logika podjele prioriteta u javnom prostoru za civile predviđa duboku sjenu.

Nataša Kandić za Insajder o „Oluji“, Srebrenici, Kosovu: Hrvatsku članstvo u EU oslobađa odgovornosti za nesuočavanje s prošlošću

Fond za humanitarno pravo (FHP) je povodom 29. godišnjice akcije „Oluja“, tokom koje je iz Hrvatske proterano više od 200.000 Srba, podsetio javnost da nisu dovedeni u pitanje nalazi Međunarodnog suda pravde da su tokom te vojno-policijske operacije avgusta 1995. počinjeni brojni zločini nad srpskim civilima, ali da, s druge strane, do danas većina tih zločina nije procesuirana.

Porodice nestalih za mir i pravdu

Život(i) na Kosovu

Napredak i globalizacija su već došli na Kosovo koje je godinama tituliralo za jedan od najnerazvijenijih europskih prostora, a čini se da trenutno od toga najviše profitira privatni sektor, a manje onaj socijalni.

Republika Kosovo je, teritorijalno gledano, najmanja država na prostoru koji se kolokvijalno naziva Balkan, ali je istovremeno i prostor koji je generirao ponajviše političkih problema, od nacionalnih do međunarodnih. Slučaj Kosova u mnogim aspektima predstavlja presedan, ali ponajviše u međunarodnom intervencionizmu u toj zemlji. NATO intervencija na Kosovu 1999. godine, koja je trajala nekoliko mjeseci, a nije bila eksplicitno autorizirana mandatom Vijeća sigurnosti, i danas predstavlja predmet prijepora na visokim pozornicama međunarodne politike, a slično je i s proglašenjem nezavisnosti te zemlje 2008. Lideri Ruske Federacije ponajviše ističu kako je navedeni unilateralni intervencionizam posve promijenio međunarodne odnose i prisilio ih da redefiniraju svoju međunarodnu i vojnu doktrinu, pa očekivano samostalnost Kosova ne priznaju, kao uostalom ni Kina, Brazil, Indija i Južna Afrika – zemlje BRICS-a. No, iako je teško očekivati da će samostalnost Kosova priznati sve zemlje, među kojima su Cipar, Rumunjska, Grčka, Slovačka i Španjolska, faktična realnost Republike Kosovo je nešto što se u biti više i ne dovodi u pitanje, a u vremenu koje slijedi očekuje se djelomična ili potpuna inkorporacija Kosova u međunarodne institucije.

Crvena linija: Srebrenica, 29 godina poslije

Da li je Međunarodnim danom sjećanja na žrtve genocida u Srebrenici došlo do afirmacije istine i uspostavljanja trajne kulture sjećanja kako bi se spriječilo ponavljanje genocida ili je otvorena Pandorina kutija i produbio jaz i mržnja u regionu?

Gdje je na 29. godišnjicu obilježavanja genocida u Srebrenici mjesto Srbije ako je EU jasno poručila da „nema mjesta među nama“ za one koji negiraju genocid, pokušavaju ponovo da pišu historiju i slave ratne zločince?

Kako poslije tri decenije do trajnog mira u regionu uz Rezolucije, Deklaracije, mržnju i podjele?

Mogu li buduće generacije doći do istine, pravde, povjerenja i dijaloga?

Jovana Kolarić: Manipulacijom se štiti sistem koji je dozvolio i podržavao genocid

„Lustracija ili vetting i sudska praksa mogu da budu paralelni procesi“ – kaže Kolarić za BUKA magazin.